پیشگیری و درمان بیماری‌های لثه: آنچه باید بدانید
بیماری‌های لثه از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان هستند که می‌توانند از یک التهاب ساده تا آسیب‌های جدی به بافت‌های نگهدارنده دندان پیشرفت کنند. در این مقاله، به بررسی انواع بیماری‌های لثه، علائم، عوامل خطر، روش‌های پیشگیری و درمان آن‌ها می‌پردازیم.
انواع بیماری‌های لثه
بیماری‌های لثه به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
۱. ژنژیویت (التهاب لثه)
ژنژیویت مرحله اولیه بیماری لثه است که با التهاب و قرمزی لثه‌ها مشخص می‌شود. در این مرحله، آسیب به بافت‌های نگهدارنده دندان (استخوان و لیگامان) وجود ندارد و بیماری کاملاً قابل برگشت است.
علائم ژنژیویت:
- قرمزی و تورم لثه‌ها
- خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- بوی بد دهان
- حساسیت و درد در ناحیه لثه
۲. پریودنتیت (بیماری پیشرفته لثه)
اگر ژنژیویت درمان نشود، می‌تواند به پریودنتیت پیشرفت کند. در این مرحله، التهاب به بافت‌های عمیق‌تر گسترش می‌یابد و باعث تخریب استخوان و بافت‌های نگهدارنده دندان می‌شود.
علائم پریودنتیت:
- عقب رفتن لثه و نمایان شدن ریشه دندان‌ها
- ایجاد فضا یا "جیب" بین دندان و لثه
- چرک بین دندان‌ها و لثه
- لقی دندان‌ها
- تغییر در نحوه قرار گرفتن دندان‌ها هنگام گاز گرفتن
- درد هنگام جویدن
- از دست دادن دندان در موارد پیشرفته
عوامل خطر بیماری‌های لثه
عوامل متعددی خطر ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهند:
- 1بهداشت ضعیف دهان و دندان: عدم مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم باعث تجمع پلاک و جرم دندان می‌شود.
- 2استعمال دخانیات: سیگار کشیدن و استفاده از محصولات دخانی یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای بیماری‌های لثه است.
- 3دیابت: افراد مبتلا به دیابت، به‌ویژه دیابت کنترل نشده، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های لثه هستند.
- 4تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بارداری، یائسگی و دوره قاعدگی می‌تواند لثه‌ها را حساس‌تر کند.
- 5داروها: برخی داروها می‌توانند بر سلامت دهان تأثیر بگذارند، مانند داروهایی که باعث خشکی دهان می‌شوند.
- 6ژنتیک: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی مستعد ابتلا به بیماری‌های لثه هستند.
پیشگیری از بیماری‌های لثه
پیشگیری از بیماری‌های لثه با رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک امکان‌پذیر است:
۱. بهداشت روزانه دهان و دندان
- مسواک زدن: حداقل دو بار در روز، هر بار به مدت دو دقیقه، با خمیردندان حاوی فلوراید.
- نخ دندان: روزانه یک بار برای تمیز کردن فضاهای بین دندانی.
- دهانشویه: استفاده از دهانشویه‌های ضد پلاک و ضد باکتری می‌تواند مکمل مسواک زدن و نخ دندان باشد.
۲. مراجعه منظم به دندانپزشک
- معاینات دوره‌ای هر 6 ماه یک بار
- جرم‌گیری و پولیش دندان‌ها به صورت منظم
درمان بیماری‌های لثه
درمان بیماری‌های لثه بسته به شدت بیماری متفاوت است:
۱. درمان ژنژیویت
- جرم‌گیری و پولیش: برای از بین بردن پلاک و جرم دندان.
- آموزش بهداشت دهان و دندان: آموزش روش‌های صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن.
۲. درمان پریودنتیت
درمان‌های غیرجراحی:
- جرم‌گیری عمیق و تسطیح سطح ریشه (SRP): تمیز کردن عمیق زیر خط لثه و صاف کردن سطح ریشه دندان برای کمک به اتصال مجدد لثه به دندان.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در برخی موارد، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا سیستمیک برای کنترل عفونت تجویز می‌شوند.
درمان‌های جراحی:
- جراحی فلپ: برداشتن لثه برای دسترسی به ریشه دندان و استخوان زیرین برای تمیز کردن عمیق‌تر.
- پیوند استخوان: در مواردی که استخوان تخریب شده است، پیوند استخوان می‌تواند به بازسازی استخوان کمک کند.
- پیوند بافت نرم: برای پوشاندن ریشه‌های نمایان شده و افزایش ضخامت لثه.
ارتباط بیماری‌های لثه با سلامت عمومی
تحقیقات نشان داده‌اند که بیماری‌های لثه می‌توانند با برخی بیماری‌های سیستمیک ارتباط داشته باشند:
- بیماری‌های قلبی-عروقی: التهاب ناشی از بیماری لثه می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
- دیابت: بیماری لثه می‌تواند کنترل قند خون را دشوارتر کند و بالعکس، دیابت کنترل نشده می‌تواند بیماری لثه را تشدید کند.
- بیماری‌های تنفسی: باکتری‌های دهان می‌توانند به ریه‌ها منتقل شوند و باعث عفونت‌های تنفسی شوند.
- زایمان زودرس: برخی مطالعات ارتباطی بین بیماری لثه و زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن کم نشان داده‌اند.
نتیجه‌گیری
ترس از دندانپزشکی یک مشکل رایج است، اما نباید اجازه دهید این ترس مانع از مراقبت مناسب از دندان‌های شما شود. با استفاده از راهکارهای ارائه شده در این مقاله، می‌توانید گام‌های مؤثری برای کاهش اضطراب خود بردارید.
به یاد داشته باشید که صحبت کردن با دندانپزشک خود درباره نگرانی‌هایتان، اولین و مهم‌ترین قدم است. دندانپزشکان امروزه آموزش‌های لازم برای کمک به بیماران مضطرب را دیده‌اند و می‌توانند محیطی آرام و راحت برای شما فراهم کنند.
دکتر حسین کریمی
متخصص دندانپزشکی با بیش از 10 سال تجربه در زمینه لثه